معماي پريود

هورمون‌هايي كه توسط تخمدان بعد از تخمك‌گذاري (كه اواسط هر دوره‌ ماهانه رخ مي‌دهد) توليد مي‌‌شوند خود موجب توليد هورمون‌هاي ديگري مي‌شوند كه انقباضات دردناك عضلات رحم را در هنگام قاعدگي سبب مي‌گردند.
در اتاق باز شد و دختر به همراه مادرش وارد شد. كلاس پنجم دبستان بود. مادرش گفت: …<دخترم عادت ماهانه مي‌شود اما هيچ‌كدام از دوستانش هنوز خونريزي ماهيانه ندارند. خيلي زود نيست؟>! متوجه شده بود كه رشد سينه‌هاي دخترش تقريباً از يك‌سال‌و‌نيم قبل و اولين عادت ماهانه او تقريباً چهار ماه قبل آغاز شده است، درست بعد از پايان 11 سالگيش. دختر مي‌گفت دوبار ديگر هم عادت ماهانه داشته كه هر كدام 5-6 روز طول كشيده و حدود پنج- شش هفته از هم فاصله داشته‌اند خواهر بزرگ‌تر و مادر او هم هر دو اولين عادت ماهانه‌شان را در سن حدود 12 سالگي تجربه كرده بودند. بعد از به‌دست آوردن اين اطلاعات تقريباً مطمئن شدم كه دختر در شرايطي طبيعي قرار دارد.
متا‡سفانه بسياري از دختران به‌دليل اينكه اطلاعي درباره عادت ماهانه ندارند، وقتي اولين بار دچار خونريزي ماهانه مي‌شوند، وحشت و نگراني آنها را فرا مي‌گيرد. اين وضعيت، به‌خصوص اگر دختري در سنين كمتر براي اولين بار قاعدگي را تجربه كند، بدتر است و حتي گاهي موجب نگراني مادران نيز مي‌شود، چرا كه حتي آنها نيز به اندازه كافي درباره رايج‌ترين اتفاق زندگي زنان يعني عادت ماهانه، آموزش نديده‌اند. اين‌ها بعضي سئوالا‌ت اوليه‌اي است كه در اين باره وجود دارد و احتمالا‌ خيلي‌ها جواب علمي و دقيق آن را نمي‌دانند.

)1 دخترم هنوز پريود نشده. چه‌كار كنم؟
امروزه ميانگين سن اولين عادت ماهانه در دختران حدود 12/5 سالگي است. البته اولين قاعدگي ممكن است به‌طور طبيعي زودتر از اين يا ديرتر حتي تا 16 سالگي به تعويق بيفتد. اما اگر تا 16 سالگي دختري قاعده نشود، به بررسي پزشكي نياز دارد.

)2 پريودهاي دخترم نامنظم است. آيا بايد به پزشك مراجعه كنم؟
در طول 2 سال اول بعد از شروع قاعدگي، تخمك‌گذاري (آزاد شدن تخمك از تخمدان) در كمتر از نيمي از دوره‌هاي ماهانه رخ مي‌دهد. (منظور از دوره‌هاي ماهانه، از زمان شروع خونريزي تا‌ آغاز خونريزي بعدي است.) به همين دليل اولين دوره‌هاي عادت ماهانه معمولا نامنظم است. در دو سال بعدي تخمك‌گذاري منظم‌تر مي‌شود. دوره ماهانه به‌طور طبيعي ممكن است 21 تا 35 روز طول بكشد. اما اغلب دوره‌ها نزديك به ميانگين اين دوره‌ زماني يعني حدود 28 روز طول مي‌كشد. بنابراين 2 سال اول پس از شروع قاعدگي، نامنظمي دوره‌ها غيرطبيعي نيست. با اين وجود اگر كم‌تر از 2 هفته بين خونريزي‌ها فاصله باشد يا اگر بيش از 4-6 هفته بين خونريزي‌ها فاصله بيفتد، بايد پزشك بررسي لازم را انجام دهد حتي اگر اين شرايط در آغاز اولين دوره‌هاي ماهانه رخ دهد.

)3 دخترم بعضي وقت‌ها هنگام قاعدگي دردي دارد ولي بعضي وقت‌ها ندارد. اين غيرطبيعي است؟
هورمون‌هايي كه توسط تخمدان بعد از تخمك‌گذاري (كه اواسط هر دوره‌ ماهانه رخ مي‌دهد) توليد مي‌‌شوند، خود موجب توليد هورمون‌هاي ديگري مي‌شوند كه انقباضات دردناك عضلات رحم را در هنگام قاعدگي سبب مي‌شوند. حدود نيمي از زنان اين انقباضات دردناك (كرامپ) را تجربه مي‌‌كنند. در دو سال اول پس از شروع قاعدگي كه تخمك‌گذاري كمتر رخ مي‌دهد، دختران معمولا در همه دوره‌ها اين درد را تجربه نمي‌كنند.

)4 چرا بعضي دخترها زودتر پريود مي‌شوند و بعضي ديرتر؟
سن شروع قاعدگي تحت تاثير عوامل بسياري است كه يكي از آنها مثل هميشه <ژنتيك> است. اگر مادر و يا خواهرهاي فرد در سنين كمتري براي اولين بار خونريزي ماهانه داشته‌اند، احتمال چنين‌ واقعه‌اي در شخص بيشتر است. عوامل ديگري چون تغذيه، نژاد و ورزش‌هاي سنگين، نيز در زمان شروع قاعدگي موثر هستند. شايد بزرگترين علتي كه باعث زودتر قاعده شدن دختران امروزي نسبت به گذشته‌ها شده، تغذيه بهتر و مناسب‌تر دختران در سال‌هاي اخير باشد.

)5 چه مقدار خونريزي در هر پريود طبيعي است؟
همان‌طور كه قبلا گفتيم معمولا در دو سال اول بعد از شروع قاعدگي تخمك‌گذاري نامنظم است، بنابراين ميزان خونريزي هر دوره نيز ممكن است تغيير كند. ميزان جريان طبيعي خونريزي كمتر از يك چهارم فنجان در هر دوره است كه اين مقدار مي‌تواند 10-15 نوار بهداشتي را كاملا خيس كند. با اين وجود مشكل مي‌توان تخميني زد كه ميزان خون از دست رفته در هر دوره چقدر است. اگر خونريزي شما به حدي شديد باشد كه نوار بهداشتي با قدرت جذب بالا را در كمتر از يكي دو ساعت كاملا غرق در خون كند، توصيه مي‌كنم به پزشك خود مراجعه كنيد. اگر در بيش از يك دوره شما دريافتيد بيرون رفتن بيش از دو ساعت بدون تعويض نوار بهداشتي غير ممكن است، اين خونريزي به قدري شديد است كه نياز به توجه پزشكي دارد.

)6 هر دوره، خونريزي چقدر بايد طول بكشد؟
هر دوره خونريزي به‌طور طبيعي 3 تا 7 روز طول مي‌كشد. طولاني شدن خونريزي مي‌تواند نشان‌دهنده بيماري‌هاي جدي باشد. گاهي به ندرت اولين علامت اختلال انعقاد خون به اين شكل بروز مي‌كند كه خونريزي ماهانه قطع نمي‌شود. اختلالات ديگر از جمله بعضي نقايص مجاري تناسلي و بارداري، عفونت‌ها و اختلالات غدد مترشحه داخلي هم مي‌توانند طول دوره را افزايش دهند. در هر صورت اگر يك دوره بيش از 13 روز طول بكشد، وقت آن است كه پزشكتان را ملاقات كنيد.
)7 الان چند روز است كه از زمان پريود من گذشته ولي هنوز خونريزي نداشته‌ام. چه كار بايد كرد؟
اگر يك دوره خونريزي ماهانه رخ ندهد درحالي كه 2-3 سال گذشته و قاعدگي‌ها به طور منظم هر 21-35 روز رخ مي‌داده، بايد به پزشك مراجعه كرد تا علل متعدد اين غيبت بررسي شود. از آنجايي كه حاملگي شايع‌ترين علت تاثير قاعدگي است، اول از همه بايد حاملگي رد شود. بيماري‌هاي حاد، فشارهاي هيجاني و تغييرات سريع در وزن هم از علل شايع تاخير در خونريزي ماهانه هستند.

)8 من چندين ماه است كه خونريزي نداشته‌ام، در حالي كه مطمئنم حامله هم نيستم. علت چيست؟
به غير از حاملگي، اختلال هورموني، بيماري‌هاي مزمن، اختلالات خوردن، تغييرات وزن، شركت در رقابت‌هاي ورزشي و فشار هيجاني از شايع‌ترين علل قطع طولاني مدت قاعدگي محسوب مي‌‌شوند. البته اغلب به‌جاي قطع كامل عادت ماهانه، حالت‌هاي نامتعارف و غيرمعمولي رخ مي‌دهد، مثلا ممكن است هر 2 هفته يك‌بار خونريزي داشته باشيد يا بعد از مدت‌ها قطع عادت، خونريزي شما 14 روز يا بيشتر طول بكشد. به اين وضعيت اختلال كاركردي خونريزي رحم گفته مي‌شود كه به‌دليل عدم تنظيم صحيح دوره‌ها توسط سيستم عصبي مركزي است. در اين حالت نيز بررسي‌هاي پزشكي ضروري است.

Filed under: آخـریـن مـطـالـب پـزشـکی, زنـان و زایـمـان